Høvling av emna til høvelbenken

Tomas (th) og Roald høvlar flask på emnet til benkeplata på høvelbenken. Til arbeidet brukte vi ein okshøvel. Foto: Roald Renmælmo

I dag har vi starta arbeidet med å høvle til materialane til høvelbenken. Vi målte fuktinnhald på mellom 17 og 19 % på materialen. Vi prøvde oss med ein okshøvel med enkel tann til å høvle ned flasken på benkeplata. Den fungerte veldig bra, det var lett å høvle. Det blir litt utrivingar i motved, særleg rundt kvist. Vi bestemte oss for å ikkje planhøvle det som blir oppsida av benkeplata før benken er ferdig. Benken må uansett rettast då. Føtene som er tappa inn frå undersida er ikkje gjennomgåande. Vi treng då ikkje ha ha ei referanseflate å merke frå på oppsida. Vi har derfor berre høvla undersida plan nok til å fungere som referanseflate for retting og vinkling av kantane.

Okshøvelen til høvling av flask på høvelbenken. Høvelen er ein kopi av okshøvelen i verktøykassa til Høs-Knut, ein snikkar som var aktiv på 1800-talet. Høvelen har enkel tann. Foto: Roald Renmælmo

Det tok vel ein time å høvle plan benkeplata med okshøvelen og seinare med ein sletthøvel. Då fann vi fram bukkane til ein skottbenk som vi spente fast benkeplata på høgkant i. Det gav ei arbeidshøgd som var litt for høg men fungerte greitt. Vi kanta ned det grøvste med okshøvel og skrubbhøvel og sikta etter kanten for å kontrollere kor bein den var. Vi er nok på ca. 1 mm presisjon på 3,5 meter på kantane.

Vi kontrollerte vinkelen på kanten frå referanseflata. Til det brukte vi ein liten trevinkel som er kopi av ein i verktøykista til Høs-Knut. Ein tilsvarande vinkel finnast også i verktøysamlinga frå Vasaskipet. Foto: Tomas Karlsson

For å lettare få kantane beine brukte vi langhøvel til siste justering. Denne høvelen er av nyare tysk fabrikat og er ein del av verktøyet som brukast til snikkarkurset i Mariestad. Våre eigne langhøvlar fekk ikkje plass i kofferten på reisa hit. Langhøvelen har klaff som hindrar utriving men gjer det litt tyngre og høvle. Foto: Roald Renmælmo

Vi har høvla ferdig benkeplata og høvla flate og kant på to føter og strekkfisk. I høgre kant av biletet står bukkane til skottbenken som var brukt til å feste benkeplata i for høvling av kant. Foto: Roald Renmælmo

På oppfordring frå Nikolaus i Tyskland legg vi inn eit bilete som viser detaljane på bukkane som vi brukte for å spenne fast emnet under høvling. Denne kallast for «spannbock» hos Schadwinkel og Heine, Das Werkzeug des Zimmermanns, 1986. Det er truleg slikt også J.M. Bong skriver om som «fogbock». Emnet som er fastspent er kring 9 cm tjukt. Foto: Roald Renmælmo